Krótka historia rozwoju koszulek piłkarskich

Pochodzenie

Pochodzenie koszulek piłkarskich musi sięgać Wielkiej Brytanii. Początkowo mecze piłkarskie nie miały własnych koszulek, zwykle zastępowano je białymi koszulkami do krykieta, wizytowymi koszulami i flanelowymi swetrami. 

Jednak wraz z początkiem brytyjskiej zawodowej piłki nożnej w latach osiemdziesiątych XIX wieku niektóre kluby zaczęły dostosowywać tanie stroje jako koszulki na mecze piłkarskie. 

Niektórzy wybierali koszule z kołnierzykami, a ubrania zapinane na guziki i sznurówki były także wyborem większości klubów.

W 1888 roku oficjalnie powołano Angielską Zawodową Ligę Piłki Nożnej. Accrington (czerwony), Bolton Wanderers i Preston North End (wszystkie białe) wybrały koszulki w jednolitym kolorze. 

Znane Aston Villa, Blackburn Rovers, Derby County i Everton wybrały koszulki z blokami kolorów.

Burnley, Stoke City, West Bromwich Albion i Wolves wybrały koszulki z wzorami liniowymi.

KOSZULKA WYJAZDOWA

W pierwszym meczu sezonu 1890/91 Wolves udali się do nowo dołączonej drużyny ligowej Sunderland. 

Obie drużyny przygotowały się na założenie własnych koszulek w czerwono-białe paski, co oczywiście spowodowało zamieszanie w grze. 

W związku z tym sędzia dyżurny poprosił drużynę gości Wolves o przebranie się w białe koszulki wyjściowe, aby zapewnić prawidłowy przebieg meczu. 

Następnie Komisja Football League zażądała od każdej drużyny zarejestrowania własnych strojów meczowych i zażądała, aby istniały zastępcze białe stroje meczowe, aby zapobiec konfliktom kolorów. 

Było to jednocześnie pierwsze pojawienie się koncepcji koszulek wyjazdowych.

Wilki były pierwszą drużyną, którą dotknął konflikt kolorów strojów. W sezonie 1892/93 zmienili koszulki domowe na znajomą kolorystykę czarno-żółtą,

 i przyjął wówczas innowacyjny projekt diagonalnego blokowania kolorów.

Innowacja projektowa

W ciągu następnej dekady w rozwijających się ligach będzie można zobaczyć większość standardowych wzorów mundurów, które widzimy dzisiaj, takich jak paski Bradford, 

QPR i Reading, odrębne kolory rękawów Derby County, Burnley i Aston Villa oraz projekty Leeds United i Birmingham City z głębokim dekoltem w kształcie litery V.

Niewiele angielskich klubów przyjęło wzór szala lub pojedynczych pasków, który był bardziej popularny w Ameryce Łacińskiej, 

a wzór w kropki noszony przez Boltona w 1884 i 1886 również był krótkotrwałym trendem, który nie został wówczas dobrze przyjęty przez opinię publiczną.

Koszulka bramkarza

Na początku XX wieku bramkarze nosili koszulki w tym samym kolorze co ich koledzy z drużyny, wyróżniając się od nich noszeniem czapek. 

Mimo to w polu karnym nadal trudno było nazwać zagranie ręką ręką, dlatego w 1909 roku Angielski Związek Piłki Nożnej zmienił przepisy, nakładając na bramkarzy obowiązek noszenia kolorowych koszulek.

 Początkowo mogli wybrać kolor czerwony, biały lub niebieski. Następnie dodano kolor zielony, który wkrótce stał się kolorem wybieranym przez bramkarzy w połowie XX wieku.

Numer

Numeracja koszulek pojawiła się w futbolu australijskim przed I wojną światową oraz w Lidze Futbolu Amerykańskiego na początku lat dwudziestych XX wieku, 

a następnie został wprowadzony w Anglii w meczu 1928 pomiędzy Arsenalem i Sheffield United. Eksperyment powtórzono w finale Pucharu Anglii w 1933 roku,

 z zawodnikami Evertonu noszącymi numery 1-11 i Manchesterem City noszącymi numery 12-22. FIFA wprowadziła standardowe numery 1-11 na Mistrzostwach Świata w 1938 roku i od tego czasu są one obowiązkowe.

Obrót

W okresie powojennym brytyjski producent Umbro jako pierwszy eksperymentował z nowymi materiałami syntetycznymi, projektując błyszczącą, odblaskową koszulkę dla Boltona na Puchar w 1953 roku. 

Jednak ważniejsze innowacje nie pochodziły z Wielkiej Brytanii, ale z Europy kontynentalnej, gdzie włoscy i południowoamerykańscy producenci zaczęli używać lżejszych tkanin, aby dostosować się do cieplejszego klimatu i modniejszej kultury mody. 

Zrezygnowano także z guzików i kołnierzyków, oferując krótkie rękawy i bardziej dopasowany krój. Na przykład koszulka Juventusu z 1950 r., wyznaczające trendy wiśniowe koszulki węgierskiej drużyny z lat 50.

 a całkowicie białe koszulki Realu Madryt z końca lat pięćdziesiątych, z dekoltem w kształcie litery V i obcisłymi mankietami, świadczyły o pogoni za nowymi koszulkami w całej Europie, 

i Umbro zwrócili na to uwagę, a koszulki Anglii i Niemiec Zachodnich z finału Pucharu Świata w 1966 roku miały okrągły dekolt, były dyskretne i modne. 

Najodważniejszy ruch projektowy wyszedł z Brazylii, która po krajowych zawodach porzuciła całkowicie białe koszulki, które nosiły podczas przegranych Mistrzostw Świata w 1950 roku, na rzecz żółtej koszulki z zielonymi lamówkami i niebieskich spodenek. 

koszulka, która stała się symbolem Brazylii.

Kultura Jersey

W latach 70. i 80. koszulki zaczęły odzwierciedlać ich wartości komercyjne, a logo sponsorów pojawiało się na koszulkach. W 1973 roku Eintracht Braunschweig po raz pierwszy założył logo Jägermeister na swoich koszulkach.

 W Anglii, spoza ligi Kettering Town zostało wyrzucone przez Związek Piłki Nożnej w 1976 roku po umieszczeniu opon Kettering na koszulkach.

Jednak w 1978 roku bitwa została przegrana i wszystkie kluby poszły w jej ślady. Technologia produkcji dżersejów zaczęła się poprawiać, a bawełna ustąpiła miejsca poliestrowi i nowym drukom 

rozwijają się techniki tkackie. Na przykład firma Enbo zadebiutowała nadrukiem z blokami kolorów na angielskim stroju z 1980 r., podczas gdy pod koniec lat 80. w Niemczech trójkolorowe geometryczne paski definiowały styl zestawu, 

a holenderski nadruk w kształcie trójkąta i rombów zadebiutował na Mistrzostwach Europy w 1988 roku, zapoczątkowując nowy trend skomplikowanych splotów i ekstrawaganckich kolorów.

Skomercjalizować

Również ze względu na zmianę trendów w projektowaniu koszulek odzież piłkarska i moda uliczna zaczęły się łączyć. Choć nie jest to jeszcze ogromny rynek,

 koszulki w wersji dla fanów (repliki) zaczęto nosić na boisku i poza nim. Stopniowo staje się bardzo dużym przemysłem.

W 2021 roku Bayern Monachium sprzedał ponad trzy miliony koszulek, a dziesięć najlepszych klubów świata sprzedało łącznie ponad 20 milionów. Dzisiejsze koszulki stają się coraz bardziej złożone.

 Teraz każda koszulka ma numer i nazwisko zawodnika. Znaki towarowe producentów, rękawy są dodawane w celu zapewnienia brandingu trwającej gry lub są sprzedawane jako dodatkowa powierzchnia reklamowa. 

W niektórych ligach na plecach koszulki znajduje się również logo sponsora.

Największa zmiana w koszulkach piłkarskich w ostatnim czasie nastąpiła dzięki zastosowaniu nowych, zaawansowanych materiałów. Koszulki stają się coraz lżejsze i cieńsze. Na przykładwłoska drużyna w 2021 roku nosiła koszulkę Puma, która ważyła zaledwie 72 gramy. Opracowano również materiały o większej wytrzymałości na rozciąganie, aby zapobiec rozdzieraniu się koszulki,

Do koszulki można dodać specjalne panele, które kompresują i chronią określone mięśnie. Jednocześnie hydrofobowy materiał koszulki znajdujący się blisko skóry odprowadza pot na powierzchnię koszulki, 

gdzie szybko odparowuje. Wszystko to jest wykonane z ropy naftowej i plastiku, co ma ogromny wpływ na środowisko, dlatego przyszłym kierunkiem jest wykorzystanie bambusa i fusów kawy do stworzenia niskoemisyjnych koszulek dla strażników Forest Green Rangers,

Perspektywy

Chociaż między formalnymi koszulami i białymi koszulkami do krykieta a rozkwitającymi dzisiejszymi koszulkami reklamowymi minęło zaledwie kilka dekad, widzimy, że kultura koszulki odegrała bardzo ważną rolę w środowisku piłkarskim w Europie, a nawet na świecie. 

Służy nie tylko jako pomost między zawodowymi praktykami piłki nożnej a kibicami, ale także zapewnia klubom piłkarskim skuteczny sposób na dziedziczenie swojej historii.